شنبه، مهر ۰۶، ۱۳۹۲

بازی محلی آذربایجانی "چیلینگ آغاجی"

در این بازی افراد به دو گروه مساوی یار کشی کرده و با روشی خاص( در همه بازیهای بومی و محلی قرعه را بصورت "یاش - قوری" انجام می دادند . بدین صورت که سنگ کوچک تختی را پیدا کرده یک طرف آن را با تُف کردن خیس کرده و به هوا پرتاب می کردند و قبل از پرتاب هر گروه یک طرف سنگ را انتخاب می کردند که یاش به معنی خیس و قوری به معنی خشک بود . این عمل همان شیر و خط امروزی است که با سکّه انجام می شود) قرعه کشی کرده و کار را آغاز می نمودند . وسایل بازی عبارت بود از یک لِس (چوب دستی) برای هر نفر و یک قطه چوب 20 الی 25 سانتی متری که دو سر آن را با زاویه 45 درجه برش داده بودند و به آن چیلینگ میگفتند و یک آغاج یعنی چوب دستی کوتاهی که 70 الی 80 سانتی متر بود .

 

 بازیکنان در زمین چمن وسیعی قرار گرفته و چاله ای را به عمق 5 سانتی متر و طول تقریبی 20 سانتی متر در نقطه ای کنده (به این چاله هاوا می گفتند) و چلینگ را بطور متقاطع روی چاله قرار می دادند . یکی از بازیکنان چیره دست گروه اول پشت چاله قرار می گرفت و همه بازیکنان گروه دوم لِس به دست از فاصله 20 الی 30 متری به بعد  پشت خطی که با توافق تعیین و کشیده شده بود در چمنزار پراکنده می شدند . بازیکن آغاز کننده بازی سر آغاج را داخل چاله و پشت چیلینگ قرار داده و با فشار زیاد چیلینگ را بطرف بازیکنان مقابل پرتاب می کرد و آنها می بایست با چوب دستی خود چیلینگ را در هوا می زدند . اگر چیلینگ زده می شد گروه اول بازی را باخته و جاها عوض می شد و در غیر اینصورت بازیکن پرتاب کننده آغاج را بطور متقاطع روی چاله بازی قرار می داد و یکی از بازیکنان مقابل باید چیلینگ را بطرف آقاج پرتاب می کرد و اگر آغاج مورد اصابت چیلینگ قرار می گرفت بازهم بازی تمام شده و جای گروهها عوض می شد ، در غیر این صورت بازیکن آغاز گر با آغاج برسر چیلینگ که بطور اوریب برش شده بود و با زمین فاصله داشت می زد (اگر این فرد دقت نمی کرد و چوب دستی بجای چیلینگ به زمین می خورد گروه سوخته و جاها عوض می شد) و چیلینگ مقداری از زمین بلند می شد و او با آغاج خود محکم  چیلینگ را می زد و سه بار این عمل تکرار می شد.
 

 هر قدر این فرد چیلینگ را از محل چاله پرتاب اولیه (هاوا) دورتر می کرد به نفع گروه او بود زیرا پس از سومین ضربه ای که به چیلینگ می زد فاصله چیلینگ تا چاله را با آغاج اندازه می گرفت (در این بازی هر 10 آغاج را یک " اُکیز" می گفتند و در ابتدای بازی دو گروه سر تعداد اُکیز برای تعیین برنده بازی توافق می کردند.) و اگر تعداد شمارش شده به عدد مورد توافق دو تیم می رسید ، گروه برنده شناخته می شد و اگر در دور اول به عدد مورد نظر نمی رسیدند همچنان بازی ادامه پیدا می کرد و باز چنانچه در دورهای بعدی چیلینگ در هوا زده می شد ، گروه پرتاب کننده می سوخت و جاها عوض می شد . زمانیکه هر یک از دو گروه بازی را می برد اعضای آن گروه از محل پرتاب چلینگ تا خط مقابل بطور رفت و برگشت بر پشت گروه بازنده سوار شده و از این کول سواری لذت می بردند .
 
 افت و خیزها و سواری دادن گروه بازنده وجد و سروری در میان تماشاچیان ایجاد می کرد که وصف ناپذیر بود . این بازی ضمن پر کردن اوقات فراغت وسیله ای برای تقویت قوای جسمانی و دقت در استفاده از چوب دستی خصوصاً در ضربه زدن بوسیله آن بود . شاید انجام همین بازیها بود که ترکهای آذربایجان را در بکار گیری از این سلاح سرد زبان زد عام و خاص کرده بود .

* استفاده از این مطلب به شرط ذکر منبع(بیرلیک یولو) بلامانع است. 

Balatarin :: Donbaleh :: Azadegi :: Friendfeed :: Twitter :: Greader :: Email To: :: Qirmiz-da paylash! ::

ساج چوره گی


 در نواحی عشایری و کوچ نشین که دسترسی آسانی به نان و تنورهای ثابت وجود ندارد معمولا عشایر و روستاییان دور افتاده آذربایجان از یک ورقه دایره ای شکل به نام ساج استفاده میکنند که به مراتب پخت نان بر روی آن آسانتر است و نان حاصله نیز از طعم و رنگ طبیعی و دلپذیرتری برخوردار هستند.
ساج وسیله دایره ای شکلی به قطر تقریبی 60 سانتی متر از جنس مس یا برنج و یا آهن است که مقداری گودی دارد . دامداران به دلیل کوچها و جابجائی های زیاد و حمل آسان این وسیله ، نان مورد نیاز خود را با ساج می پزند . برای این کار طرف گود ساج را روی سه لنگه ای که روی آتش گذاشته شده قرار می دهند و پس از داغ شدن ساج ، چونه های خمیر را که قبلاً آماده شده با وردنه روی تخته مخصوص خمیر گیری به شکل دایره در آورده و آن را روی ساج می گذارند و پس از مدتی نان گرد لواش را برمی گردانند تا روی دیگر آن نیز بپزد .

 


در برخی مواقع مادران طایفه،موادی را در داخل نان قرار میدهند تا علاوه بر مغذی بودن طعم دلپذیری را نیزبه نان اضافه کند.برخی از پنیر محلی استفاده میکنند که در این صورت به آن "کته چورگی" میگویند و برخی نیز از گیاهان خوراکی مانند "شومون" که بسیار مغذی و خوش طعم است همراه با زرده تخم مرغ استفاده میکنند.بعضی از مادران آذربایجانی نیز قبل از گذاشتن نان بر روی ساچ از روغن زرد حیوانی(ساری یاغ) برای روغنی کردن صفحه ساچ استفاده میکنند .




** استفاده از این مطلب به شرط ذکر منبع(بیرلیک یولو) بلامانع است.

Balatarin :: Donbaleh :: Azadegi :: Friendfeed :: Twitter :: Greader :: Email To: :: Qirmiz-da paylash! ::